ŞOK Market İşçileri: İnsanlık onurumuz zedeleniyor

Her gün market zincirlerinde emek sömürüsü artıyor. Emekçiler tek başına ya da az personelle çalışmak zorunda oldukları marketlerde uzun çalışma saatleri ve mobbinge maruz kalarak, hafta tatilleri olmadan, fazla mesaileri ödenmeden çalışıyor. 

Bayrampaşa ŞOK Market işçileri yaşadıkları sorunlar nedeniyle Birlik Sendikası’na ulaştı. Şok Market’te çalışan 3 farklı emekçi ile işyerinde yaşadıklarını ve çalışma koşullarını konuştuk.

Şok Market’te ne kadar süredir çalışıyorsunuz ve bu süre içerisinde karşılaştığınız sorunlardan bahsedebilir misiniz? 

A: Yaklaşık olarak 1 aydır Bayrampaşa Şok marketlerde görev almaktayım. Özellikle son 2 haftalık dönemde yaşadığımız haksızlıklar ve baskılar son raddeye ulaşmış durumda. 2 hafta önce mağazamıza yeni gelen mağaza müdürü sırf kasa parasını banka güvenliğine vermeyi unuttu diye -2 gün sonra tekrar gönderilebilecek bir para için- mağaza müdür yardımcısı olan çalışma arkadaşımı ve beni depo bölümüne çağırdı. Ardından “neden banka parasını güvenliğe teslim etmeyi unuttun” diyerek yüksek sesle ve bağırarak ağza alınmayacak küfür ve hakaretler etti. Bu küfür ve hakaretler öğlen 2’de başlayıp akşam 8’e kadar sürdü.

B: Şok Markete yaklaşık 8 aydır çalışmaktayım. İlk çalıştığım mağazada son kullanma tarihi geçmiş küflenmiş ekmekler, yine tarihi 2 ay geçmiş sütler satılmaya çalışılıyordu.  Müşterilerden şikayet üstüne şikayet gelmeye başladı, mağazada tek çalışan bendim ve sabah açılış akşam kapanış yaklaşık 2.5 ay tek başıma çalıştım. Bu konuda rahatsız olmaya başladım. Bölge müdürüne durumu bildirdim fakat bölge müdürü denetim için de mağazaya hiç gelmiyordu ve tarihi geçmiş ürünler nedeniyle mağaza leş gibi kokuyordu. Yorularak çalıştığımı ve tek başıma mağazayı açıp kapattığımı bildirmeme rağmen bir çözüm üretilmedi. 

C: Ben yaklaşık 7 ay Bayrampaşa ŞOK marketlerde çalışmaktayım. 6 ay boyunca çalıştığım mağazada müdürümüzle yaşanan sıkıntılardan kaynaklı bölge sorumlumuzla görüştüm.Oradaki müdürümüzün yaptığı hareketler hakaret ve tehdit vari konuşması yüzünden rahatsız olduğumu kendilerine ilettim. Fakat sonuç tahmin ettiğim gibi olmadı. Bölge sorumlusu ile müdür çok yakın arkadaşlardı. Bu nedenle bölge sorumlusu kendisinin heri işini halleden mağaza müdürünün tarafını tutuyordu.Yani bölge sorumlumuz mağaza işleri yerine kendi işlerini yaptırdığı müdürlerin tarafını tutuyor. Mağazaya ürünler geldiğinde o paletleri ben kaldırdım. Özellikle ürünler geldiğinde müdür yardım etmemek için o gün geç vardiya alıyordu. Çalışma alanlarımızda yöneticiler tarafından düzenli olarak hakarete ve aşağılayıcı sözlere maruz kalıyoruz. 

Yaşadığınız sorunlar mağazaya adım attığınız ilk andan itibaren başlamış görünüyor. Peki başka ne gibi konularda haksızlığa ya da baskıya uğruyorsunuz?

A: Bölge müdürümüzün isteği ile başka mağazaya ait ürünler bizim mağazaya sevk edilebiliyor. başka mağazaya transfer ürün olarak göndereceği  toplam 10 koli kadar kırtasiye ürünlerini, alıp depoda yere dökerek “sayın lan şimdi” dedi. İnsan onuruna yakışmayacak bu şekildeki davranışları kabul etmiyoruz. Bu durumu yine bölge sorumlusuna ilettik ardından başka bir müdür gönderdiler. Gelen müdür ise daha gelişinin 2. gününde sizlere güvenmiyorum kasada açık istemiyorum şeklinde davrandı. Bizi ne kadar iyi tanıyor ki bu şekilde davranmayı kendinde hak görüyor ? 

Sonraki süreçte başka mağazadan depomuz ve mağazamız ürünler ile dolu iken bölge yöneticisi yine 8 palet ürün transfer etti önce istemesek de kabul etmek zorunda kaldık. Ardından 3 gün sonra aynı durumu tekrar yaşattı bize ve kendisini aradık. Kabul etmediğimizi söyledik. Kendisi bu durumu geçiştirip olmayan bir şeyi önümüze sürdü. “Siz üçünüz önce 2500 lira banka açığınızı söyleyin. Nerden bileyim sizin almadığınızı” şeklinde konuştu. Biz bu işyerinde ekmeğinde olan emekçileriz. Hepimizin alnı ak, kimsenin parasında gözümüz olmadığı gibi tenezzül de edecek insanlar değiliz fakat ŞOK Market bizi hırsızlıkla şuçlayabiliyor. Kesinlikle ve kesinlikle kabul etmiyorum ve etmiyoruz. 

B: Az personelle çok iş yapıyoruz, molalarımızı kullanamıyoruz, yeri geliyor öğle yemeğini akşam yemek zorunda kalıyoruz. Sözde mola hakkımız var ama kullanamıyoruz. Bölge sorumlusu tarafından mağduriyetim giderilmediği gibi istemediğim halde başka mağazaya gönderildim. Çalışmak zorundayım, mecburum. Ben üç çocuğu olan ev kirası veren çocukları okuyan bir anneyim. Şu zamandaki pahalılıkta çalışmak evimi çocuklarımı geçindirmek zorundayım. Çünkü eve ekmek getirmesi gereken tek ebeveyn benim. Burda çalışmaya başladıktan sonra son 2 haftada olanlardan bahsetmek istiyorum. Yaşadıklarımı ne kadar anlatsam bitmez. 2 hafta önce mağazamıza yeni müdür geldi ve bize karşı hakaret etmeye, mobbinglere başladı. Bizimle insanlık dışı davranışlarda ve konuşmalarda bulunulmamalı, bu onur kırıcı davranışı, sözleri ve eylemleri haketmiyoruz. Bu durumu bölge sorumlusuyla görüştük, fakat müdürü savunarak bizi geçiştirdi. Devamında ise başka mağazadan depomuz ve mağazamız ürünlerle dolu iken 8 palet ürün transferi gerçekleştirildi. Şikayet ettiğimiz de ise “biz kim oluyoruz da bu ürünleri istemiyoruz” noktasına getirildi. 3 gün sonra aynı durum tekrar yaşatıldı ve kendisini aradık. Şu yaşımda bunu da yaşamak varmış dedim ve gururum, onurum yerle yeksan oldu.

C: Tek başımıza çalıştığımız mağazalarda devamlı olarak hırsızlıkla suçlanıyoruz. Gönderildiğim bir başka mağazada ise yine küfür ve hakaret eksik olmadı. Kasadan çıkan 7 TL eksik nedeniyle suçlandım. Bu kasa açıkları bizlere yansıtılıyor. Personel yetersizliği nedeniyle yapılan hataların bedeli bize ödetiliyor. Her ay maaşım kasa açığı nedeniyle eksik yatıyor. Ben maaşımın neden kesildiğini sordum ve bana ŞOK Market tarafından kesilen paralar karşılığında izne çıkmam teklif edildi. Zorla izne çıkarıldım. Çalıştığım ilk andan itibaren fazla mesailerim de ödenmiyor.

Hakaretle karşılaştığımız bir başka olay ise banka parasını göndermeyi unutmamla yaşandı. İzin günümde mağazaya ziyarete ve alışverişe gittiğimde mağaza müdürü beni depoya çağırarak göndermeyi unuttuğum para için hakaret etmeye başladı. Yönetim tarafından yaşananların devamlı olarak üstü örtülüyor. Bizi ise başka mağazalara sürmekten çekinmiyorlar. Bu duruma, hakaretlere karşı çıktığım için beni başka mağazaya gönderiyorlar. 

Şok Market çalışanları olarak bu yaşadıklarınıza dair çözümünüz nedir, ne yapmalıyız?

A: Yaşadıklarımızı kabul etmiyoruz.  Biz sessiz kaldıkça bunları yaşamaya devam edeceğiz. Birlik olursak güçlü oluruz.

B: İş sağlığı ve güvenliğinin tam sağlanmadığı,öğle molalarımızı bile kullanamadığımız, yol ve yemek ücretlerinin tam ödenmediği Şok Marketler zincirinde baskı, mobbing, küfür, hakaret ve haksız ithamlara maruz kalıyoruz. Bunlara artık sessiz kalmayacağız. Hakkımız olanı elde edene kadar birlikte mücadele edeceğiz. 

C: Arkadaşlarıma katılıyorum. Ekmeğimizi kazanmak için çalışıyoruz ama bizi köle konumuna koyuyorlar. Mücadele etmeye kararlıyız.